De Huizer molen

 Het gaande werk van de standerdmolen.

Het gevlucht.

Als Penterbak  eerder op het internet zou zijn gekomen waren er vast meer foto's gemaakt van de bouw van de Huizer molen.

Van het gevlucht zijn alleen detailfoto's gemaakt toen alles al gereed was. Dit geldt ook voor het hele interieur. Maar ik heb de best bruikbare foto's bijeen geraapt en er nog een leuke serie van gemaakt. De foto's zijn nu veelal digitaal en lekker groot geplaatst.

De Askop.

De houten askop van de Huizer molen met houten roedes. Vastgewigd met 16 eiken wiggen en geborgd met wouterlatten en keerklossen tegen de askop. De askop wordt bijeen gehouden door vier rondgaande knuppelstroppen. Smeedwerk? Neejoh.. gewoon van beukenhout samengesteld. De zwarte kleur is ook geen Stockholmer teer. Alle gebruikte verf is van Humbrol. Zwart is in dit geval anthraciet. Achter de askop zie je nog net de metalen schenen van het halslager. Ja.. die zijn wel van staal. Er ligt een echte arduinen steen onder. Ook het penlager en de luias zijn op steen gelagerd.

Wat je niet ziet is dat de askop uit drie stukken bestaat. Het schaalmodel gaat regelmatig op transport. Dan is een compleet wiekenkruis een enorm probleem. Achter de walpen zit een grote schroef verborgen die alles bijeen houdt. Na verwijdering van de schroef komt de voorkant van de askop los. Daarna de buitenroede, gevolgd door het middendeel en de binnenroede. Het achterste deel blijft aan de as vastzitten. Het wiekenkruis kan nu worden opgeborgen in een kist. Ook de kast gaat van de standerd af en heeft zijn eigen kist. Een tip voor de modelbouwer.

End twee staat beneden.

De houten roedes zijn Oudhollands opgehekt met een bordveer achter het onderste steekbord. De overige windborden zijn geborgd met klampen achter een bordschroot en worden door wervels vastgehouden. Een baljoening op de voor- en achterzijde van de roedes, een zwichtlatje in het midden, de zeilkikkers op de roe en de slingerklampen aan de achterkant. 

Daar heb je de molenaar.

en die klimt naar boven...

om een zeiltje voor te leggen.

Het model heeft tot op heden nog steeds maar een zeil. De andere drie lappen zijn wel rondgestikt en liggen ergens in een lade. Er zit nog steeds geen touwwerk aan vast. Ik moet hoognodig nog eens gaan lijkennaaien. Wat een pokkewoord...  Op de foto hierboven zie je dat al het touwwerk aanwezig is. Het zeil zit aan de achterzijde netjes vast met drie gildesteken. Half zeil voorleggen? Geen probleem voor kleine vingertjes.

Buiten klaar? Dan gaan we naar binnen.

Het maalwerk.

De achtermolen.

Linksboven in de hoek de kop van de steenbalk, links de standerd. De achtermolen, het steenkoppel voorin de kast, staat op een maalstoel. Eigenlijk staat ie een beetje te laag voor de meelbak, maar het is niet anders. Achter de steenspil staat het kaar. De kuip van de achtermolen staat heel krap opgesteld tegen de borstnaald, omdat het rondsel wel op de juiste plaats tegen het wiel moet staan. De kuip staat met de kuiprand tegen de borstnaald. Het kleedhoud van het stormbint is aan de buitenzijde visgraat gepotdekseld. Maar aan de binnenzijde is dezelfde wand vertikaal en glad beplankt. Vooral om het interieur en het maalgoed winddicht en stofvrij te houden. Je kunt net boven de kuipdeksel zien dat de borstnaald is uitgespaard. De kuip is daar ook onderbroken op de binnenwand. Het touw van de lichtstok hangt voor de opening naar de hel. Daar bevindt zich de regel- of pasbalk met de taats en bolspil.

Het luiwerk.

Luitouw, luias, gaffelwiel, gaffeltouw.

Tegen de achterkant van het trapbint zit een stoel met een gepotdekseld dakje erop. Dat dakje houdt het luitouw en de luias droog. De luias ligt gelagerd buiten op de stoel en binnen op een hefbalk vlak achter het bovenwiel. Het luiwiel wordt met een hefboomstelsel tegen de binnenzijde van het voorwiel getrokken, waardoor de luias gaat winden. Kammenluiwerk. De zak met graan stijgt op van het molenerf, dwingt zich door het zakkenluik in de balkonvloer en wordt door de molenaar of zijn knecht opgevangen bij de deur of bij het luiluik. Hij bedient gelijktijdig het luitouw of het gaffeltouw en stopt als de zak op de goede hoogte is aangekomen. Met het gaffelwiel tegen de binnenkant van het trapbint is het ook mogelijk om te luien zonder maalwind. Voor het afschieten van de zakken meel is het gaffelwiel onontbeerlijk.

Kammenluiwerk.

Links achterin de kap scharniert de luistok met het luitouw. Net achter het spant is de luistok met de pasbalk van het luiwiel verbonden. Rechts in de geknikte stijl scharniert de pasbalk. Met een korte ruk aan het luitouw dwingt het luiwiel zich in de binnenkant van het draaiende bovenwiel. Deze kammen zijn daarom ook aan de binnenkant afgerond om de kammen van het luiwiel de ruimte te geven.

Interieur.

De maalkuip op de steenbalk is nu ook in zicht. De pasbalk hangt zo dicht tegen de steenbalk aan dat het paard en is ingewerkt. Het kaar van de voormolen staat uit veiligheid aan de uitdraaiende kant van het bovenwiel. Werken aan deze maalkuip blijft een riskante bezigheid. Maar als het kaar eenmaal gevuld is kan de molenaar naar de veilige kant, een etage lager bij de meelbak. Daar kan zijn knecht regelmatig zijn hoofd stoten aan de pasbalk. Het lange sabelijzer verraad nog waar de vangbalk zich verstopt heeft. Deze scharniert in een vaste ezel die net tegen de voorste kaststijl staat. Het gewicht achterop de vangbalk komt nog net boven de steenlijst uit. Het vangtouw hangt aan deze kant van de trap en zit achter de daklijst aan de vangstok vast. Vanaf de vangstok loopt een ander touw weer naar de vangbalk. Op het stijltje bovenop de steenlijst hangt een kling.

 Nog even de technische details: overbrenging voormolen 75 : 13  = 5,77  overbrenging achtermolen 75 : 11 = 6,82  overbrenging luiwiel 75 : 14 = 5,84  

Vlucht 2186 cm. (in schaal 1093 mm.)

De buitenkant in kleur.

Het is mooi weer, de deur blijf open. De molenaar en zijn knecht zijn aan het werk.

De molenbouwer heeft zijn initialen en het bouwjaar achtergelaten in de makelaar/ windvaan.

En tot slot... zeg nou zelf... is het geen plaatje?