◄ index ◄ De vang, pal en steen - blad 13 BLAD 14 blad 15 - De rollen van de sleestelling ►
De sleestelling van de wagenschotzager en de neuten
De sleestelling... de oude benaming uit het Groot Volkomen Moolenboek. Sleestelling, zaagvloer, zaagstelling, zaaggrond. Het is allemaal goed. De sleestelling van de wagenschotzager wijkt volledig af van de traditionele sleestelling van de paltrok-balkenzager. Bij de balkenzager tref je doorgaans drie zaagramen en twee zaagsledes aan. De sledes hebben beide hun eigen krabbelwerk voor de doorvoer langs de zagen. De stammen worden, op schotels, op de sleeleggers gelegd en vastgebonden met balkijzers en touwen. Kijk maar eens naar de inrichting van De Vrouwenakker, een tijd- en plaatsgenoot van Het Amsterdamsche Wapen.
De wagenschotzager heeft een rollenvloer. Dwars over de sleestelling is een 13 tal eikenhouten rondklossen ingelaten tussen de triemen en de planken. Over deze rollen verplaatst zich één zaagslede tezamen met de -in kwartieren gezaagde of gekloofde- eiken stamdelen. Zowel het zaaghout als ook de slee worden door één krabbelwerk door de twee zaagramen geleid. Het derde raam van de wagenschotzager is een pomraam, welk naast de koningsbalk boven de raamzolder meedraait.
We gaan weer bouwen...
Hier boven ligt de basis van de wagenschot-sleestelling. Twee stellingleggers met daar tussenin 11 triemen, de vaste dwarsbalken, 2 reebalken, waar de zaagramen tussendoor worden geleid en 3 brede schroten of vloerplanken om de stelling nog enigszins te kunnen belopen. De ronde klossen liggen paarsgewijs verdeeld tussen deze delen.
Een detail van de stellingleggers.
Bovenste legger van links naar rechts: de uitsparing voor een schroot, een tapse kamer voor een metalen rollager, een loef met gat voor een triem, daar onder de uitsparing voor de bintbalk in de kast. Twee rollagers, weer een triem, weer twee rollagers, de loef met gat voor een reebalk en een uitsparing voor het zaagraam met een ruimte voor een pokhouten strijkklosje.
Eenmaal gemonteerd valt pas op dat de sleestelling helemaal niet symmetrisch is.
Het Amsterdamsche Wapen is zgn. rechtskranig. De hijskraan komt rechts boven (voorzijde) op de legger te staan. Hiervoor is de werkvloer groter dan links. (Eén triem meer). Ook de kraanpositie wijkt af van de balkzager die zijn kraan op de middenlijn heeft staan.
De sleestelling krijgt naast de rollenvloer twee lager gelegen bordessen. Dit om te voorkomen dat men zich tussen de rollen begeeft. De geoefende houtzagers wisten feilloos waar ze wel en niet konden staan op deze nogal gevaarlijke werkvloer. De rechtse drie en linkse twee vakken in de stelling worden met vloerdelen dichtgelegd. De zaagslee is vrij kort en komt hier vrijwel niet. Hier kun je veilig oversteken naar de voorkant. Ook hier ligt een verlaagd bordes dat nog iets wijder wordt en tot tegen de hangluif loopt.
Passen...
Bovenaanzicht op de a-symmetrische werkvloer.
De sleestelling rechts voor. De hijskraan komt ongeveer bij de derde triem op de voorste legger te staan.
De sleestelling links voor.
De sleestelling rechts achter. Tegen het bordes komt een trapje.
De sleestelling links achter. Ook hier komt een trapje van de achtergrond naar het linker bordes.
De neuten voor de sleegeleiding.
36 pokhouten neuten, verdeeld over 4 rijen, geleiden de zaagslee van links naar rechts en terug.
Net gezaagd, klaar voor de afwerking en plaatsing in de triemen.
De molenmaker slaat de laatste neut met een brede pen in de triem.
De 4 x 9 neuten moeten loepzuiver in lijn staan en de rijen onderling zuiver parallel.
Daarna komen er aan beide zijden twee steunklossen.
De sleestelling van de wagenschotzager, klaar voor de rollen.
◄ index ▲top BLAD 14 door naar blad 15 - de rollen van de sleestelling ►
bijgewerkt 06-12-2016 /amsterdamblad14.html