◄ index ◄ De bovenas en het vangwiel - blad 11 BLAD 12 blad 13 - Het vangsysteem ►
Het bovenwiel en het inhijsen van de bovenas en wiel.
Een kranswiel.
Het bovenwiel van de Otter in Amsterdam is een kranswiel.
De bouwtekening voor het kranswiel.
Er zijn zes deeltjes iepenhout tot een ring verlijmd en ruw uitgezaagd. De werktekening is op de ring geplakt.
De deeltjes zijn met plakband en houtlijm aan elkaar geplakt. Daarna is de ring uitgezaagd en afgewerkt.
85 kammen en 85 dammen voor het bovenwiel betekent damkamers uitdiepen. 170 stuks totaal. Op de tekening van de eerste foto staan alle 85 steken afgetekend. Dus 85 keer een kam en een dam. Op de werktekening hierboven zijn alle 170 zijkanten ingetekend. Er was toch een andere werktekening nodig. De ring ligt opgesloten in een mal en steekt net zoveel boven de malrand uit als de diepte van de kamertjes. Om en om zijn de vakjes ingekleurd om aan te geven welke van de damkamers zijn.
Als eerste worden de buitenkanten van de damkamers ingestoken om het papier van de tekening te verwijderen. Hierdoor ontstaat een zuivere aanslag voor het zaagje.
Met een klein beiteltje wordt het papier en het dubbelzijdige tape weggestoken.
Het resterende papierrandje geleidt het hobbyzaagje bij de eerste aanzet. Als het zaagje de mal net aan raakt is de zaag op diepte.
De kamers worden uitgestoken met het kleine beiteltje.
Met een sleutelvijltje wordt de bodem van de kamer vlak gevijld.
Daarna wordt het resterende papier en het tape verwijderd.
De molenmaker en zijn knecht maken de dammen pas in de damkamers.
De knecht leunt op een stukje Iepenhout dat van twee kanten met de cirkelzaag iets schuin is ingezaagd. Als het ingezaagde deel is afgekort ontstaan twee plaatjes waar de dammen van worden afgezaagd. De houtdraad ligt dan in de lengte.
De dammen zijn geplaatst. Ze zitten alleen nog helemaal niet vast. De binnenlengtes worden na verlijming iets buiten de binnenrand van de velg afgekort. De buitenkanten worden enigzins vertand afgekort. Een klein deel ondersteunt daardoor niet alleen de kamstaart maar ook een deel van de kamkop.
85 dammen, dus ook 85 kammen. De kammen zijn gemaakt van Azijnhout. Hier boven zie je de basisvorm.
Met behulp van enkele triplex malletjes worden de kamstaart en de kop bewerkt. Eerst wordt het strookje ingezaagd. Dan volgt de snede aan een kant van de kamstaart...
...en de andere kant van de staart.
In het tweede malletje wordt de kop ongeveer 12° schuin ingezaagd.
Dus ook de andere kant.
De kamstaarten worden stuk voor stuk taps geschuurd op een velletje schuurpapier. Als ze allemaal goed passen is dit het voorlopige resultaat. Hierna worden de koppen allemaal op de juiste buitendiameter teruggeschuurd. Ook weer onder een hoek van 12° ten opzichte van het wiel.
Op bovenstaande foto is weer van alles gebeurd met het bovenwiel. De kamkoppen zijn op maat geschuurd en de dammen zijn doorboord en voorzien van nageltjes. De kamstaarten zijn aan de binnenvellingrand aangeboord en ook voorzien van pennetjes; de kamwiggen. De dikke koppen zijn van de 'bouten' die het bovenwiel met het vangwiel koppelen.
Het wiel is op de bovenas gecentreerd en in de takels van de schrank gehangen.
De as wordt aan de linkerzijkant omhoog gehesen.
Hijsen maar.
....
....
De schrank wordt afgetopt waardoor de lading naar het midden van de kast wordt geleid.
De bovenas is op zijn plek aangekomen. Het bovenwiel wordt op de steekcirkel van het varkenswiel nagericht en vastgezet.
Als laatste hijsklus worden de kapspanten naar boven gehesen en stuk voor stuk op zijn plaats gezet. Bovenop wordt als sluitstuk de nokvorst neergelegd die de spanten fixeert.
◄ index ▲top blad 12 door naar blad 13 - het vangsysteem, de pal en de kei ►
Bijgewerkt: 11-12-2016 /amsterdamblad12.html